Twoje dziecko coraz więcej potrafi i wie. Sprawdź, jakie umiejętności trzylatek powinien mieć w małym palcu, a które mogą mu jeszcze sprawiać kłopoty.

Co powinien umieć trzylatek?

Tak naprawdę niełatwo odpowiedzieć na to pytanie, bo dzieci nie dojrzewają w tym samym tempie. Poza tym – jak my wszyscy – różnią się od siebie umiejętnościami i talentami. Mimo to spróbujmy. 

Jaki jest „statystyczny” trzylatek?

Trzylatek jest już bardzo mądry

Zadaje mnóstwo pytań i jest wszystkiego ciekawy. Potrafi odpowiedzieć na proste pytania („Do czego służą buty?”, „Co trzeba zrobić, gdy chce się pić?). Ma coraz lepszą pamięć, może już nauczyć się prostej piosenki albo wierszyka.
Wie podstawowe rzeczy na swój temat, np.  czy jest chłopcem, czy dziewczynką, jak ma na imię i ile ma  lat. Radzi sobie z prostą układanką. Wie ile to jest jeden (miś, samochód), ile dwa (misie, samochody), a ile wiele (misiów, samochodów).  
Choć coraz więcej wie o tym, co go otacza, zaczyna też fantazjować i nie zawsze odróżnia prawdę od tego, co sobie wyobraża.

Jeśli dziecko nie zadaje pytań, nie jest ciekawe świata:

• Spróbuj poświęcić mu więcej uwagi. Baw się z nim, rozbudzaj jego ciekawość.
• Nie bombarduj go wiedzą. Co za dużo to nie zdrowo. Nie odpytuj, nie zmuszaj. 

Trzylatek całkiem nieźle mówi

Trzylatek używa kilkuset słów (rozumie jeszcze więcej), buduje kilkuwyrazowe zdania, zadaje pytania, potrafi budować zdania przeczące. Stosuje już reguły gramatyczne, ale robi mnóstwo błędów.
Mówi już o swoich sprawach w pierwszej,  a nie trzeciej osobie („Chcę jeść”, a nie „Jaś chce jeść”).  Rozumie polecenia, potrafi wskazać części ciała i zabawek. Wciąż nie mówi jak dorosły („siafa”, „ziebra”, „lowel”)

Jeśli trzylatek nie mówi albo mówi bardzo mało: 

• Idź z dzieckiem do logopedy, który sprawdzi, czy wszystko jest w porządku i pomoże „rozgadać” dziecko.

Sprawdź, czy twój trzylatek nie mówi za mało

Trzylatek biega, skacze, wspina się na drabinki

Większość trzylatków biega, prawie się nie przewracając, potrafi ominąć albo przeskoczyć przeszkodę, zejść po schodach.

Dzieci w tym wieku uwielbiają harce. Oczywiście jedne są sprawniejsze, inne mniej, jednak powinny już sprawnie się poruszać i umieć korzystać z urządzeń na placu zabaw.

Jeśli twoje dziecko jest mało sprawne fizycznie:

• Staraj się, by dziecko miało jak najwięcej okazji do zabawy na dworze. Zachęć je do korzystania z urządzeń na placu zabaw. Nie strasz go („Zaraz spadniesz”), ale czuwaj nad jego bezpieczeństwem.
• Wspieraj je i pokaż mu jego mocne strony. Najważniejsze, by w siebie wierzyło, bo postawa „i tak się nie uda” tylko pogłębia problem,
• Proponuj zabawy ruchowe, które mu się podobają. Maluch, który nie lubi biegać, być może chętnie będzie tańczył albo kopał piłkę,
• Nie podnoś poprzeczki zbyt wysoko. Lepiej nie stawiaj dziecka przed zadaniami, które je przerastają, bo szybko się zniechęci i z zabawy nic nie wyjdzie.
• Obserwuj dziecko uważnie (także na tle rówieśników), ale ugryź się w język, zanim powiesz mu coś  rodzaju „A Michaś potrafi już narysować pieska!/Ala umie już jeździć na czterokołowym rowerku” Takie porównania ranią i wbrew pozorom nie mobilizują do działania. Malec i tak wie, co potrafi Michaś czy Ala, ale ta wiedza nie wystarczy, żeby robić to co oni. Dziecko, które ma z czymś kłopot, potrzebuje przede wszystkim akceptacji i wsparcia.

Trzylatek ma coraz sprawniejsze rączki

Ręce trzylatka  są coraz lepiej skoordynowane. Jedna ręka zaczyna dominować. Dziecko z upodobaniem rysuje i maluje, choć jeszcze trudno odgadnąć, co przedstawiają jego prace. Trzylatek potrafi narysować zamknięte kółko, naśladuje kierunek rysowanej przez ciebie kreski, próbuje kolorować obrazki, choć robi to niedokładnie. Buduje wieżę z 8 klocków. Jeśli twoje dziecko ma mało sprawne ręce:

• Zachęcaj je do prac plastycznych. Dostarcz mu różnorodnych przyborów (kredki, farbki, plastelina)
• Zachęcaj do malowania po dużych powierzchniach. np. po arkuszu szarego papieru.
• Chwal i doceniaj jego prace, by wiedziało, że są dla ciebie cenne.

  Trzylatek potrafi się przez chwilę skoncentrować

  Większość trzylatków potrafi się skupić tylko przez kilka, kilkanaście minut. I tyle wystarczy.
  
  Jeśli dziecko ma kłopot z koncentracją:
• Nie rozpraszaj go. Trudno się skupić na puzzlach czy rysowaniu, gdy wokół są porozrzucane zabawki, gra telewizor i ktoś ciągle przerywa („Ooobiad!”, „Myłeś ręce?”, „Kiedy tu wreszcie posprzątasz?”),
• Chwal za dokończenie zadania. Nieważne, czy chodzi o posprzątanie zabawek, narysowanie kółka czy zbudowanie wieży z klocków. Najważniejsze, że zadanie zostało wykonane do końca,
• Czytaj mu książki. To bardzo rozwija umiejętność koncentracji, bo „odpływając” na chwilkę, można zgubić wątek.

  Trzylatek próbuje być samodzielny

  Nie martw się, twój maluch nie musi jeszcze umieć ubrać się od stóp do głów. Chodzi o to, by nie czekał, aż ktoś go obsłuży. Powinien już wiedzieć (i na pewno to wie), na jakie części ciała zakłada się poszczególne elementy garderoby, i próbować, próbować, próbować.
  
  Jeśli dziecko ma problem z samodzielnością:
• Pomagaj, pokazuj, ale nie wyręczaj. Tak, wiemy, dziecko potrafi długo celować nóżką w nogawkę, ale kiedyś musi się nauczyć zakładać spodnie samodzielnie. Jeśli ma z czymś duże kłopoty, pomagaj, ale tylko trochę, np. wciągnij skarpetkę na nóżkę do połowy i poproś, by malec dokończył zadanie,
• Nie popędzaj. Ale za to mobilizuj. To jest lepsze!
• Wybieraj „proste w obsłudze” ubranka. Buty na rzepy, bluzy z dużymi otworami na głowę, spodenki na gumce – to naprawdę ułatwia naukę.

  Trzylatek daje sobie radę bez mamy

  Dziecko w tym wieku powinno już rozumieć, że rozstanie z mamą nie oznacza końca świata, bo ona przecież wraca. Maluchy, których mamy pracują, rozumieją to już dobrze. Trudniej tym, które dotąd były z nimi nieustannie.
  
  Jeśli trzylatek nie opuszczał cię dotąd nawet na chwilę:
• Przyzwyczajaj dziecko do rozstań. Zostawiaj go na trochę pod opieką babci, dziadka, opiekunki itd. Na początku na pół godzinki, potem na całą, dwie, a na koniec na wieczór. Dzięki takiemu treningowi zrozumie, że rozstanie to nic strasznego i że zawsze po niego wracasz,
• Przekonaj samą siebie, że to jest dla niego dobre. Niektóre mamy tak naprawdę wolałyby, by ich pociechy wciąż były małe i uczepione ich spódnicy. W efekcie zarażają swoje „maleństwa” własnymi lękami.

• Trzylatek interesuje się innymi dziećmi

  Jedne dzieci są towarzyskie, inne mniej. Wszystkie jednak interesują się rówieśnikami i potrzebują ich. Trzylatek potrafi już okazywać współczucie, bawić się z kimś, zawierać znajomości. 
  
  Jeśli twoje dziecko nie interesuje się rówieśnikami:
• Staraj się, by dziecko miało okazję do przebywania wśród rówieśników. Bywaj z nim na placu zabaw, w zoo itd.
• Daj dziecku wolną rękę. Chce się bawić z dziećmi? Świetnie. Woli na nie ukradkiem zerkać. Też dobrze.
• Nie panikuj, gdy dochodzi do starcia, jednak reaguj, gdy dziecko próbuje wyrwać innemu zabawkę, uderzyć itd. 

• Gdy trzylatek rozwija się wolniej niż rówieśnicy

  Jeśli twój trzylatek w jakiejś dziedzinie wyraźnie odstaje od rówieśników (zaznaczamy: od większości rówieśników, a nie od wyjątkowo utalentowanych jednostek), np. jest od nich o wiele mniej sprawny fizycznie albo dużo gorzej rysuje, spróbuj ustalić, dlaczego tak się dzieje. Zacznij od wizyty u pediatry. 
  
  Im wcześniej zaczniecie pracować nad tym, co sprawia mu kłopot, tym większa szansa, że dogoni rówieśników. Nie każde dziecko musi być świetnym rysownikiem albo sportowcem, jednak każde powinno robić postępy i rozwijać się harmonijnie (nie wolno na przykład zaniedbywać rozwoju fizycznego na rzecz intelektualnego albo odwrotnie).
  
  – Niedostrzeżone opóźnienia w rozwoju smyka mogą narastać. Na przykład mało sprawny ruchowo trzylatek odstaje od rówieśników tylko trochę, ale jeśli nie zachęcimy go do ruchu, jako sześciolatek może być już w tyle. Lepiej wychwycić problem i postarać się go rozwiązać. Jeśli dziecko sobie z czymś nie radzi, np. z rysowaniem, zacznie unikać tej aktywności, a więc nie będzie ćwiczyć – mówi Anna Marczewska-Stręk, psycholog.