Pierwsza grupa integracyjna w naszym przedszkolu rozpoczęła działalność   we wrześniu 1993 r. Powstała z inicjatywy ludzi, którym zależało na tym, by dzieci niepełnosprawne miały jak najszerszy kontakt ze swoimi rówieśnikami. Ogromną rolę odegrali rodzice dzieci niepełnosprawnych, którzy szukali dla swoich dzieci miejsca zabawy i nauki. Dzięki zaangażowaniu  dyrekcji naszego przedszkola powstała inicjatywa utworzenia grupy integracyjnej.

Obecnie działają trzy grupy integracyjne, w każdej od 3 do 5 dzieci niepełnosprawnych.

Dzieci do grup integracyjnych kierowane są na podstawie orzeczeń Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej określających poziom ich rozwoju psychofizycznego i stan zdrowia.

     Z doświadczenia wiemy, że w naszym przedszkolu sprawdzają się zajęcia plastyczne. Dzięki takim zajęciom, dzieci mają możliwość odczuć i przeżyć istotę  tworzenia. Wszyscy działają w jednym celu, nikt nie jest lepszy, ważniejszy czy sprawniejszy. Wynik końcowy zależy od współpracy wszystkich. Każde dziecko może odnieść sukces i zadowolenie z wykonywanej pracy.

    Powodzeniem cieszą się również wszelkie zabawy ruchowe, które określić można jako baraszkowanie. Podczas ćwiczeń dzieci opanowują schemat ciała, poznają jego granice i możliwości. Jest to okazja do kontaktu fizycznego, lepszego poznania i pokonywania barier psychicznych. Zajęcia te mają charakter zarówno rozwijający, jak i terapeutyczny. Są to jednocześnie sytuacje najpełniejszego partnerstwa, wszyscy na takich samych prawach uczestniczą    w zabawie.

     W naszej pracy często wykorzystujemy tańce integracyjne do różnych melodii.  Ruch przy muzyce jest elementem terapii, której celem jest wywieranie korzystnego wpływu zarówno na umysł i emocje dziecka, jak i na siłę, kontakt  i sposób, w jaki wykorzystuje ono swoje ciało. Taniec i różne formy ekspresyjnego ruchu znalazły zastosowanie w leczeniu i rehabilitacji fizycznej  i psychicznej. Trudno nie doceniać ich zalet również dla dzieci zdrowych. Przekonałyśmy się o ich ogromnych zaletach wprowadzając te elementy do codziennego toku zajęć. Ćwiczenia ruchowo-taneczne zaspokajają nie tylko potrzeby ruchowe dziecka, ale też rozwijają szereg jego dyspozycji psychofizycznych, tj. spostrzegawczość, pamięć, koncentrację, koordynację wzrokowo-ruchowa, orientację w schemacie ciała i w przestrzeni. Aktywizują ciało i umysł dziecka – rozwijają jego wyobraźnię, mobilizują do działania. Wspólna zabawa dzieci zdrowych i niepełnosprawnych uczy wzajemnej odpowiedzialności, dostarcza nowych wrażeń i doświadczeń z zakresu komunikacji i współdziałania w grupie.

     Zajęcia tematyczne o dużych walorach poznawczych organizujemy tak, by były kształcące dla zdrowych dzieci i jednocześnie miały akcent reedukacyjny dla dzieci z trudnościami. Konieczna jest indywidualizacja zadań   i pracy. Planując zajęcia tematyczne bierzemy pod uwagę możliwości wszystkich dzieci i przeprowadzamy je tak, aby i najzdolniejsze, i najmniej zdolne skorzystały. Podczas codziennych zajęć, przebywania obok siebie, wspólnych zabaw   i spacerów, posiłków – dzieci zdrowe dostrzegają i coraz lepiej rozumieją ograniczenia samodzielności kolegów. Odkrywają nie tylko trudności, ale  i możliwości niepełnosprawnych, wiedzą kiedy potrzebna jest im pomoc,  a kiedy doskonale dadzą sobie radę same.

     Zdarza się jednak i tak, że dzieci nie chcą bawić się wspólnie. Nierzadko dzieci upośledzone niszczą to , co sprawne zbudują, ulepią lub namalują, ale przecież takie konflikty zdarzają się również między młodszym i starszym rodzeństwem. Takie sytuacje stanowią dla dzieci trudną, ale zarazem potrzebną szkołę tolerancji, zrozumienia i wybaczania, a dla nas wychowawców – wyzwanie.

     Staramy się tłumaczyć i wyjaśnić postępowanie dzieci niepełnosprawnych tak, aby dzieci zdrowe miały świadomość pewnych niedoskonałości swoich kolegów,      a jednocześnie aby dzieci niepełnosprawne wiedziały, że istnieją pewne normy zachowania w grupie, których należy przestrzegać. Niezbędne jest jasne precyzowanie wymagań i takie kryteria oceny postępowania, by były zgodne z poczuciem dziecięcej sprawiedliwości.

    Przebywanie ze sobą dzieci o różnym stopniu niepełnosprawności intelektualnej  i fizycznej uczy opiekuńczości i odpowiedzialności, dostrzegania problemów innych osób, uczy akceptowania ograniczeń, wzbogaca wiedzę         o człowieku  i o życiu. Dzieci zdrowe, których jest większość, są prawidłowym wzorcem dla niepełnosprawnych, które jednocześnie mają większą motywację do ćwiczeń, pokonywania trudności i do wszelkiej aktywności.

     Z perspektywy czasu możemy stwierdzić, iż dzieci niepełnosprawne dobrze przystosowały się do życia w grupie, chętnie przychodzą do przedszkola. Obserwujemy, że stały się bardziej aktywne, mniej agresywne, bardziej skoncentrowane. Zaczęły reagować na polecenia, nawiązywać kontakt wzrokowy                i słowny z nauczycielami i rówieśnikami. Nie izolują się od innych, chętnie wspólnie się bawią, są sprawniejsze manualnie. Przyczyniło się do tego wiele ćwiczeń: zabawy stymulacyjno-kompensacyjne, w trakcie których usprawniamy percepcję słuchową, wzrokową ruchową oraz mowę i logiczne myślenie.

Stosujemy nowatorskie metody pracy: G. Domana, M. Montessori,  W. Sherborne, R. Labana, C. Orffa,  P. i G. Dennisonów, Dobrego Startu.

     Dla nas samych praca ta ma także wymiar własnego rozwoju. Sytuacje  i problemy, z którymi się stykamy zmuszają do rewidowania własnych przekonań, prowokują myślenie w innych kategoriach. Praca w grupie integracyjnej wymaga od nas nieustannego wzbogacania warsztatu pracy, śledzenia fachowej literatury, artykułów w prasie, programów edukacyjnych.

     Współpracujemy z zatrudnionym w przedszkolu logopedą, rehabilitantem.  Rozmawiamy indywidualnie z rodzicami, informując ich o drobnych sukcesach, postępach bądź trudnościach dotyczących ich dzieci. Aby bardziej zintegrować grupy włączamy rodziców w życie przedszkola, pomagają nam                                w zagospodarowaniu kącików tematycznych, organizowaniu imprez przedszkolnych, zabaw karnawałowych, jasełek, wyjazdach na wycieczki , na święta integracji itp.

     Integrując społecznie dzieci niepełnosprawne stwarzamy im warunki, aby mogły wychowywać się, uczyć i wzrastać w naturalnym środowisku, wśród rówieśników. Proces ten zachodzić powinien przy jednoczesnej trosce  o godność dziecka, podmiotowy sposób traktowania. Nie należy zatem koncentrować się na jego upośledzeniach czy brakach, ale bazować na tym co potrafi, na jego umiejętnościach. Musimy sobie uświadomić, że proces integracji nie opiera się na litości lecz życzliwości i pełnej akceptacji jednostki.

     Cechy te należy kształtować już w przedszkolu. Zachodzi wtedy większe prawdopodobieństwo ukształtowania pozytywnego nastawienia emocjonalnego,    a także otwartej i gotowej do współdziałania z pełnosprawnymi osobowości. Wzajemne relacje nie tylko wzbogacają i modelują szereg zachowań dzieci  niepełnosprawnych ale i uczą ich zdrowych rówieśników zachowań prospołecznych i partnerstwa.

     W naszej pracy musimy często posługiwać się intuicją oraz wyciągać wnioski z każdej niemal chwili i sytuacji. Wspólne wychowywanie dzieci zdrowych  i niepełnosprawnych daje pedagogom oraz rodzicom szansę tworzenia wartościowych sytuacji wychowawczych. Aby integracja przebiegała prawidłowo i stwarzała wszystkim dzieciom możliwość rozwoju, trzeba zdać sobie sprawę   z błędów, od jakich należy się uchronić, a które są możliwe, a nawet łatwe do popełnienia oraz uświadomić sobie trudności i problemy związane z ta pracą.

Zasadniczym błędem może być popadanie w jedną z dwóch skrajnych postaw:

     Postawę litowania się i nadopiekuńczości wobec dzieci chorych, konsekwencją czego jest obniżenie lub wręcz nie stawianie wymagań, specjalne wyróżnianie, spadek motywacji i aktywności dziecka, bądź postawę koncentrowania się na realizacji programu nauczania na jak najwyższym poziomie poznawczym, stawianie za wzór tylko najzdolniejszych, bez oglądania się na te z trudnościami w uczeniu się.

     Proces dydaktyczny przebiega tak, że nauczycielka realizuje program, nauczyciel wspomagający w miarę możliwości włącza  dzieci niepełnosprawne w te zajęcia. Jeżeli są to zbyt trudne zagadnienia lub dzieci oczekują pomocy – nauczyciel pracuje z nimi indywidualnie. Cały czas jednak dzieci przebywają razem. Wspólnie się bawią, spożywają posiłki, wychodzą na spacery.

     Warunkiem istnienia dobrej atmosfery wychowawczej jest współdziałanie nauczyciela wspomagającego, specjalisty z nauczycielem. Każda z tych osób musi dostrzegać i uwzględniać potrzeby wszystkich dzieci oraz czuć się odpowiedzialna za całość pracy. Brak porozumienia obydwu pedagogów może grozić samotnym istnieniem w obrębie jednej grupy dwóch podgrup: „normalnej” i „specjalnej”.

Niebezpieczeństwem dla idei integracji jest przymuszanie do kontaktów dzieci zdrowych z niepełnosprawnymi. Chęć pomocy, wspólnej zabawy musi być autentyczna, a nie sztucznie podsycana przez dorosłych.

Jeśli integracja ma nie być ani filantropią, w którą wciągamy dzieci, ani przymusem, nie możemy w specjalny sposób wyróżniać dzieci zdrowe za zabawę z chorymi. Nagrodą i źródłem satysfakcji winna być radość ze wspólnego obcowania.

    Podstawową kwestią jest, aby dzieci poznały się wzajemnie i nauczyły uznawania własnych praw i potrzeb. Z doświadczenia wiemy, że wzajemne kontakty są atrakcyjne i wzbogacające. Świadczą o tym przykłady zaobserwowanych przyjaźni, sympatii oraz spontanicznie podejmowanych wielu wspólnych zabaw. Bywa, że dzieci niepełnosprawne imponują specjalnymi umiejętnościami lub cechami charakteru: doskonałym wyczuciem rytmu  i umiejętnościami tanecznymi, silnym głosem, umiejętnością śpiewania piosenek czy pomysłowością podczas zabaw.

Trudnym zadaniem praktycznym jest właściwe urządzenie sali oraz organizacja wspólnych zajęć. Nasze przedszkole dysponuje dużymi, przestronnymi salami, które dają dzieciom możliwość swobodnej zabawy.

 Zabawki i pomoce dydaktyczne skompletowane są tak, aby dostosować można było je do różnego poziomu wiekowego i umysłowego wychowanków, a także zapewnić bezpieczne użytkowanie.

     W swej pracy realizujemy założenia programowe w zakresie wychowania  w przedszkolu, ale uwzględniamy przy tym konieczność dostosowania ich do indywidualnych możliwości każdego dziecka. Ogromne znaczenie ma prowadzenie arkuszy obserwacji, diagnozy  przez nauczyciela. Dzięki temu można zaobserwować postępy w rozwoju wychowanków, dają przejrzysty obraz nie tylko wiedzy i umiejętności, ale i rozwoju społeczno-emocjonalnego. Pedagogom pozwalają wypracować skuteczny plan działania.

Cel integracji

         Celem integracji w naszym przedszkolu jest stworzenie dzieciom niepełnosprawnym takich warunków, aby mogły włączyć się w grupę rówieśniczą na zasadzie równości praw i obowiązków i aby niepełnosprawność nie decydowała o ich powodzeniu w kontaktach z rówieśnikami. Każde dziecko niezależnie od poziomu rozwoju i rodzaju zaburzeń ma prawo do  uczestnicze­nia w edukacji z uwzględnieniem jego odrębnych potrzeb przy użyciu specyficznych metod i technik pracy. Istotą integracji w naszym przedszkolu jest indywidualne podejście do każdego dziecka i zapewnienie mu warunków, aby mogło w pełni realizować program.

         Przedszkole pełni funkcję opiekuńczą, wychowawczą i kształcącą realizując obowiązujący program wychowania przedszkolnego przygotowując dzieci do podjęcia nauki szkolnej w klasach integracyjnych w szkołach masowych.

         Założeniem przedszkola z oddziałami integracyjnymi jest znoszenie barier psychicznych  i społecznych w środowisku lokalnym w stosunku do dzieci niepełnosprawnych. Umożliwienie wszechstronnego - pełnego rozwoju dzieci zdrowych i niepełnosprawnych. Realizując program wychowania przedszkolnego zwracamy szczególną uwagę na:

• pobudzanie aktywności własnej, rozwijanie samodzielności życiowej,

• bezpieczeństwo dzieci,

• prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny - zajęcia wyrównawcze, pomoc pedagogiczno-psychologiczno-logopedyczna,

• budzenie wrażliwości emocjonalnej i świadomości moralnej (rozwijanie uczuć opiekuńczych, krzewienie zasad moralnych)

• stymulowanie rozwoju dzieci niepełnosprawnych poprzez kontaktz grupą rówieśniczą,

• wyrabianie samodzielności, umiejętności, współdziałania i działania na rzecz innych,

• indywidualizacja procesów dydaktycznych z uwzględnieniem kompensacji braków i rozwijanie uzdolnień,

• nawiązanie ścisłego kontaktu ze środowiskiem lokalnym, wyzwalanie otwartości i wrażliwości na otaczający świat.

           Trzonem grup integracyjnych są dzieci w normie intelektualnej. W każdej grupie jest od 3-5 dzieci niepełnosprawnych, z którymi w ciągu dnia na grupie oprócz nauczyciele-wychowawcy pracuje nauczyciel wspomagający. Dzieci niepełnosprawne uczestniczą we wszystkich zajęciach na zasadzie dobrowolności, a ich działania maja być stymulowane przez nauczyc  i specjalistów.

           Zadania wychowawcze jak i treści programowe określają cztery kierunki działań, odpowiadające zróżnicowanym sferom osobowości. Zadania   i treści z dziedziny:

  zdrowia - aktywności ruchowej - rozwoju fizycznego,

  dziecko - rodzina - środowisko,

  aktywność intelektualna - rozwój umysłowy wrażliwość estetyczna - aktywność twórcza.

           Należy traktować jako główne wyznaczniki organizujące procesy wychowawcze. Treści programowe przeplatają się wzajemnie stwarzając możliwość równoczesnego realizowania różnorodnych zadań wychowawczych. Rozwój osobowości możliwy jest dzięki wielostronnemu, intensywnemu działaniu dziecka, przeżywaniu i poznawaniu otaczającego świata.

           W związku z szeroko rozumianym postulatem opieki wychowawczej, przedszkole z oddziałami integracyjnymi podejmuje wielorakie                   i równolegle realizowane działania profilaktyczne, stymulujące, kompensacyjne i korektywne. Czuwanie nad prawidłowym rozwojem dzieci wymaga ścisłej  i harmonijnej współpracy całego personelu. Wszyscy pracownicy przedszkola współuczestniczą w wypełnianiu podstawowego zadania jaki jest troska  o zdrowie i bezpieczeństwo dzieci. Czuwanie nad prawidłowym rozwojem oznacza także uwzględnienie zależności między biologicznymi i psychicznymi proce­sami oraz wiązanie w praktyce pedagogicznej zdrowia, aktywności ruchowej, fizycznej i intelektualnej.

           Wychodząc z założenia, że najlepszy czas na kształtowanie prawidłowych postaw  i przekonań to wiek przedszkolny, chcemy uczyć dzieci właściwej postawy wobec osób niepełnosprawnych. Dzięki obcowaniu z dziećmi niepełnosprawnymi, dzieci zdrowe uczą się tolerancji dla odmienności, akceptacji, rozumienia słabości, szacunku dla drugiego człowieka   i gotowości do udzielania pomocy.

           Wykształcone przez współżycie dzieci zdrowych i niepełnosprawnych postawy i przekonania będą stanowiły istotę późniejszego ich współżycia społecznego.

   

  Funkcjonowanie dziecka niepełnosprawnego w grupie integracyjnej - nasze doświadczenia                  

           Dla naszych nauczycieli dzieckiem niepełnosprawnym jest dziecko, którego funkcjonowanie (fizyczne, biologiczne i społeczne) jest w znacznym stopniu utrudnione, potrzebuje pomocy w przezwyciężaniu trudności   i kompensowaniu braków, szczególnie zaś wsparcia w zakresie nabywania   i doskonalenia umiejętności funkcjonowania, które jest ograniczone. Jest to dziecko, które w pewnej dziedzinie ma specjalne potrzeby, poza tym jest zwyczajnym człowiekiem. Nie należy postrzegać go i traktować przez pryzmat niepełnosprawności.

           Funkcjonowanie dziecka niepełnosprawnego w grupie rówieśniczej zależy od rodzaju  i stopnia jego niepełnosprawności. Poziom tego funkcjonowania jest różny - od dobrego, wysokiego, zbliżonego do poziomu funkcjonowania dziecka zdrowego do niskiego.

           Niezbędnym elementem naszej diagnozy jest ustalenie mocnych stron dziecka niepełnosprawnego. Stanowią one bazę i punkt wyjścia do opracowania indywidualnych programów pracy edukacyjno-terapeutycznej oraz do pracy  z dzieckiem.

           Organizacja pracy z dzieckiem niepełnosprawnym to głównie planowanie pracy tak, aby dziecko niepełnosprawne mogło jak najwięcej skorzystać z zajęć grupowych i w miarę możliwości pracować z całą grupą. Planujemy wspólne treści programowe w porozumieniu z nauczycielem prowadzącym, dostosowane do poziomu i możliwości dziecka. Staramy się, aby w miarę możliwości były to te same zadania i ćwiczenia, które wykonuje grupa, tylko odpowiednio zmodyfikowane. Działania nauczycieli w grupach integracyjnych w naszej placówce są wspólnie zaplanowane, uzupełniają się. Uwaga nauczyciela jest skierowana również na aktywizowanie dziecka niepełnosprawnego podczas zajęć z grupą, naprowadzana na treść zajęć, wykonywane zadania, wspomaganie go podczas pracy grupowej  i indywidualnej. Bardzo ważna jest dla nas umiejętność współpracy między dwoma pedagogami, szczerość, otwartość, kompromis. Oprócz tego dla dziecka niepełnosprawnego  są opracowywane Indywidualne Programy  Edukacyjno - Terapeutyczne, często w korelacji  z programem grupy. Indywidualne programy opracowywane są na podstawie analizy dokumentacji specjalistycznej -Orzeczenia do kształcenia specjalnego, obserwacji, rozmów  z rodzicami, prowadzonej przez nas diagnozy. Praca planowana jest w 3 obszarach: praca specjalistów z dzieckiem, wspomaganie dziecka, współpraca z rodziną.

           Włączając dziecko niepełnosprawne do zajęć uwzględniamy jego potrzeby    i możliwości, dyspozycje osobowościowe wspólne dla niego           i dziecka pełnosprawnego oraz jego ograniczenia. Biorąc pod uwagę wymienione aspekty, organizujemy dla dzieci identyczne sytuacje edukacyjne  i wychowawcze. Specjalne środki i metody wprowadzamy, gdy zachodzi taka potrzeba - ze względu na swoiste trudności dziecka związane z jego ograniczeniami. Poza tym dziecko niepełnosprawne jest włączane  w koleżeńskie grupy w trakcie zabawy, łączone w pary podczas np. spacerów, sadzane przy wspólnym stoliku, pełni znaczące role w zabawie, inscenizacjach itp.

           Relacje między dziećmi niepełnosprawnymi, a pełnosprawnymi są „pożądane” i „oczekiwane”. Dzieci zdrowe deklarują chęć pomocy i życzliwość wobec niepełnosprawnych kolegów, co jest podstawą do nabywania przez nich pozytywnego nastawienia, postawy tolerancji i akceptacji dla niepełnosprawności. Dzieci pełnosprawne potrafią dostrzec  u niepełnosprawnego kolegi wiele zdolności i pozytywnych cech, w stosunku do siebie stają się otwarte, zaś dzieci niepełnosprawne nabywają wiary w siebie i często mobilizują swoje siły, by dorównać rówieśnikom.

           Działania nasze mają na celu INTEGRACJĘ, a nie MARGINALIZACJĘ dziecka niepełnosprawnego. Marginalizacja czy izolacja dziecka niepełnosprawnego przez rówieśników zdarza się sporadycznie, czasem na początku wspólnego przebywania i są to zjawiska, które ulegają zmianom lub wygaszaniu.

           Bywa, że jednym z czynników, warunkujących funkcjonowanie dziecka niepełnosprawnego w grupie są takie cechy jak: wygląd zewnętrzny, posługiwanie się mową, wiek (dzieci niepełnosprawne w grupie integracyjnej są w wieku 4-8 lat), łatwość nawiązywania kontaktów, umiejętność współżycia w grupie, pogodne usposobienie. Integracja przedszkolna ma na celu, aby te cechy nie były wyłącznym wyznacznikiem kontaktów między dziećmi lub też (te pożądane) były celowo wypracowywane.

           Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych w naszych oddziałach realizujemy m.in. poprzez dostosowanie metod, programów, środków dydaktycznych do potrzeb  i możliwości indywidualnych dziecka niepełnosprawnego oraz pracę indywidualną, a także kompleksowe oddziaływania specjalistów (oligofrenopedagog, logopeda, rehabilitant ruchowy, nauczyciel prowadzący) oraz rodziców.

           Każde dziecko jest „wyzwaniem” dla naszych nauczycieli (w pozytywnym tego słowa znaczeniu). W pracę z KAŻDYM dzieckiem niepełnosprawnym, zakwalifikowanym do integracji są wpisane efekty  i sukcesy dziecka na miarę jego możliwości.

   

  Integracja  w  przedszkolu

  Integracja, włączanie, współuczestnictwo czy wspólny nurt oznaczają pełne uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Przez integrację społeczną rozumie się taki kierunek przemian oraz sposób organizowania zajęć  i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, który ma na celu:

  -  stworzenie tym osobom możliwości uczestnictwa w normalnym życiu  i dostępu do wszystkich instytucji społecznych,

  -  kształtowanie pozytywnych ustosunkowań i więzi psychospołecznych między pełnosprawnymi i niepełnosprawnymi (integrując społecznie dzieci niepełnosprawne, stwarzamy im warunki do wychowywania się w swojej rodzinie, uczenia się i wzrastania w naturalnym środowisku wśród rówieśników).

          Wartość integracji podkreśla doktryna Unii Europejskiej, podnosząca, że "osoby niepełnosprawne powinny uczyć się, mieszkać, pracować wspólnie  z pełnosprawnymi". Integracja stanowi obraz humanistycznej kultury społeczeństwa, gdzie każdy człowiek jest wartością samą w sobie        i ma możliwość nieograniczonego rozwoju.

            Wydana przez UNESCO rezolucja zawarta w Karcie Praw Dziecka (art. 23) mówi  o zrównaniu osób niepełnosprawnych w różnych sprawach, w tym  o zagwarantowaniu prawa do pełnego uczestnictwa w edukacji. Zatem to rodzice i dzieci mogą decydować o wyborze właściwej drogi edukacyjnej. Rezolucja ta została ratyfikowana przez poszczególne państwa, w tym również przez władze Polski. Oznacza to możliwość uczestnictwa w edukacji wszystkich dzieci  w przedszkolach i szkołach masowych.

            Na mocy Ustawy o Systemie Oświaty z 1991 roku oraz licznych, stale aktualizowanych, rozporządzeń dzieci z różnego rodzaju niepełnosprawnościami mogą uczęszczać razem z pełnosprawnymi rówieśnikami do jednej szkoły i klasy, przedszkola. Idea integracji pojawiła się     w polskiej oświacie na początku lat dziewięćdziesiątych. O integracji mówi się, myśląc o:

  -  łączeniu w jednej grupie lub klasie dzieci o różnych możliwościach intelektualnych i rozwojowych,

  -  łączeniu treści programowych i metod nauczania.

           Przedszkola wprowadzające integrację rzeczywistą mają podobną strukturę organizacyjną:

  -  w grupie jest  15 – 20 dzieci, w tym 3–5 niepełnosprawne,

  -  wśród niepełnosprawnych są dzieci z różnymi zaburzeniami w rozwoju:

  * z opóźnieniem rozwojowym w zakresie percepcji, motoryki, mowy,  z mikrodefektami rozwojowymi, z wadami narządu ruchu, z problemami emocjonalnymi, a także dzieci upośledzone w stopniu lekkim,

  * do integracji kwalifikują się dzieci od 4. roku życia,

  * czas pobytu dziecka niepełnosprawnego w przedszkolu w miarę możliwości ogranicza się do 4 – 5 godzin dziennie,

  * do pracy z dzieckiem zdrowym i niepełnosprawnym zatrudnia się nauczyciela  z przygotowaniem do wychowania przedszkolnego, oligofrenopedagogów,  rehabilitanta ruchowego, logopedę oraz konsultantów: psychologa, pedagoga  (w zależności od potrzeb).

           Funkcjonowanie przedszkola z oddziałami integracyjnymi to działanie nie tylko na rzecz mniejszości, jaką są niepełnosprawni, ale też na rzecz zdrowych dzieci. Najkorzystniej jest wykształcić właściwą postawę w procesie wychowawczym wtedy, gdy tylko zaczynają się kształtować postawy - akceptujące lub odrzucające. Dzieci niepełnosprawne, przebywając   w przedszkolu ze wszystkimi dziećmi, mają podwójną szansę - przekonać rówieśników o swoich różnych zaletach, a więc dowieść, że mogą być również cennymi partnerami w zabawie, przyjaźni, jak pozostałe dzieci,           a także przekonać siebie samych o tym, że mogą na równych prawach funkcjonować    w środowisku rówieśniczym.

           Dzieci pełnosprawne w obcowaniu z niepełnosprawnymi rówieśnikami   uczą się:

  -  większej tolerancji wobec innych,

  -  akceptowania niepełnosprawności,

  -  odpowiedzialności i życzliwości wobec innych,

  -  większej otwartości na innych,

  -  mają większą świadomość tego, że nie wszyscy są jednakowi, co   nie znaczy,  że są przez to gorsi,

  -  dostrzegają, coraz lepiej rozumieją ograniczenia samodzielności swoich kolegów i troszczą się o nie,

  -  uczą się większej wytrwałości i cierpliwości w pokonywaniu własnych trudności.

   Dzieci niepełnosprawne obserwując na co dzień pełnosprawnych rówieśników:

  -  zapominają o swoich ułomnościach,

  -  nabierają większej pewności siebie,

  -  odnajdują swoje miejsce w środowisku, co w przyszłości umożliwi im odważniej patrzeć na świat,

  -  starają się im dorównać, mobilizując się do większego wysiłku, a jednocześnie lepiej się rozwijają fizycznie i psychiczne.

    Zalety grupy integracyjnej:

  Mała liczebność (- dzieci niepełnosprawne są kwalifikowane na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydawanego przez publiczną poradnię psychologiczno – pedagogiczną.)

  Kolejna zaleta grupy integracyjnej to praca dwóch nauczycieli jednocześnie: nauczyciela prowadzącego i nauczyciela wspomagającego, który jest pedagogiem specjalnym. Grupy pracują w oparciu o podstawę programową wychowania przedszkolnego.

  Dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych program jest modyfikowany, czyli dostosowany do dynamiki rozwoju, możliwości dzieci i ich indywidualnego tempa pracy.

  Podczas zajęć występuje indywidualizacja w procesie uczenia się. Zadania dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych są inne, o różnym stopniu trudności, doskonalące słabiej opanowane umiejętności i wiadomości, przeznacza się na ich wykonanie więcej czasu. Najczęściej jednak organizowane są takie sytuacje dydaktyczne i wychowawcze, w których uczniowie zdrowi  i niepełnosprawni podejmują wspólne, różnorodne działania, są partnerami, razem pokonują trudności i osiągają sukcesy. Sytuacje te sprzyjają nie tylko uspołecznieniu, ale podnoszą poczucie własnej wartości   i budzą wiarę   w swoje możliwości.

              Wychowanie i kształcenie integracyjne przynosi więc korzyści każdemu dziecku w przedszkolu oraz całej społeczności przedszkolnej,            a w przyszłości pozwoli stworzyć bardziej wyrozumiale, tolerancyjne i pozytywnie nastawione społeczeństwo.

   

    Podsumowaniem może być cytat Marii Grzegorzewskiej:

   „Każdy ma prawo do szczęścia i swego miejsca w społeczeństwie”.  

   

  Korzyści płynące z integracji obserwowane w naszym przedszkolu

   

  Dziecko zdrowe:

  uczy się opiekuńczości, współżycia, tolerancji, otwartości na innych, samodzielności;

  właściwie rozwija pozytywne postawy;

  korzysta w placówce z pomocy specjalistów;

  jest bardziej uspołecznione;

  przedszkole stwarza możliwość indywidualnego podejścia do każdego dziecka    ( mało liczebne grupy ) oraz indywidualnego rozwijania zdolności;

  dziecko zdrowe ma kontakt z dziećmi o różnych rodzajach niepełnosprawności.

   

  Dzieci niepełnosprawne:

  Integracja sprzyja:

  rozwojowi samodzielności i nabywaniu umiejętności społecznych;

  dziecko te uczy się przez obserwację dzieci zdrowych;

  ma większą motywację do nauki, samodzielności;

  jest bardziej komunikatywne (chętniej nawiązuje kontakty z innymi);

  staje się powoli sprawniejsze intelektualnie i fizycznie;

  dziecko niepełnosprawne ma możliwość przebywania w naturalnym środowisku (nie jest izolowane).

   

  Na czym polega wyjątkowość placówki integracyjnej?

          Nasze przedszkole jest jedyną placówką integracyjną na terenie powiatu myszkowskiego. Jako nauczyciele stykamy się codziennie  z niepełnosprawnością wychowanków, ale staramy się niwelować jej skutki, poprzez stymulowanie rozwoju dzieci i stwarzanie warunków do optymalnego funkcjonowania. Dla każdego podopiecznego specjalnej troski konstruowany jest INDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO - TERAPEUTYCZNY, który tworzą: oligofrenopedagog, logopeda, rehabilitant ruchowy, psycholog, pedagog. Dziecko specjalnej troski uczestniczy       w zajęciach programowych   z całą grupą przedszkolną, a oprócz tego bierze udział w zajęciach indywidualnych z oliofrenopedagogiem, logopedą, rehabilitantem ruchowym.

       Często obserwujemy poza przedszkolem strach społeczeństwa przed niepełnosprawnością. Rozumiemy wówczas rolę naszej placówki. Niepełnosprawność nie jest chorobą zakaźną, nie można się nią zarazić. Dzieci pełnosprawne realizują ministerialny program z zakresu wychowania przedszkolnego, który jest prowadzony na bardzo wysokim poziomie, zaś oligofrenopedagog dostosowuje treści edukacyjne do możliwości wychowanka niepełnosprawnego. Stare przysłowie mówi: „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”. Ogromnie ważne jest kształtowanie prawidłowej postawy wobec osób niepełnosprawnych od wczesnego dzieciństwa. Małe dzieci wolne są od uprzedzeń, przesądów, które istnieją   w mentalności wielu dorosłych.

   

        W naszej placówce dzieci zdrowe i niepełnosprawne poprzez wspólne zabawy, zajęcia, imprezy i wycieczki uczą się w sposób naturalny oraz spontaniczny wzajemnej tolerancji, wyrozumiałości, szacunku, troski, odpowiedzialności, wsparcia, empatii. W ten sposób wychowankowie nabywają umiejętności społecznych, pełniej, wszechstronniej rozwijają swoją osobowość.

   

         Dziecko wychowujące się ze swoimi niepełnosprawnymi rówieśnikami jest osobą wrażliwą na potrzeby innych ludzi, mniej egocentryczną, pozbawioną egoizmu, nastawioną także na „dawanie”, a nie tylko „branie”. Wychowanek niepełnosprawny funkcjonując wśród dzieci zdrowych jest bardziej samodzielny, uczy się przez obserwację, lepiej się komunikuje, wykazuje większą sprawność fizyczną oraz intelektualną.

   

  Propagowanie integracji

   

  Jesteśmy placówką integracyjną od  1993 roku i propagujemy ideę integracji poprzez:

  codzienne relacje,

  zajęcia dydaktyczne,

  współpracę z rodzicami,

  uczestnictwo w różnorodnych wyjazdach,  imprezach integracyjnych,  konkursach,

  współpracę z instytucjami oświatowymi, placówkami integracyjnymi, fundacjami i stowarzyszeniami na rzecz osób niepełnosprawnych,

  współpraca ze środowiskiem lokalnym, z instytucjami użyteczności publicznej,

  udział w konkursach, akcjach na rzecz osób niepełnosprawnych.

   

  Celem  naszego  Przedszkola  jest:

   

  stworzenie warunków optymalnego rozwoju dzieciom zdrowym i niepełnosprawnym,

  stwarzanie możliwości do rozwijania potencjału twórczego dzieciom zdrowym    i niepełnosprawnym,

  uwrażliwianie dzieci zdrowych na potrzeby innych,

  nauczenie odczuwania radości z niesienia pomocy innym,

  zapewnienie wsparcia rodzinie dziecka zdrowego oraz o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

   

  Integracyjny system kształcenia i wychowania

         Integracyjny system kształcenia i wychowania polega na maksymalnym włączeniu dzieci i młodzieży niepełnosprawnej do zwykłych przedszkoli   i szkół. Celem integracji jest umożliwienie niepełnosprawnym nauki na tych samych warunkach, w społeczności osób pełnosprawnych, przy zapewnieniu im odpowiednich warunków zdrowotnych, społeczno-wychowawczych i dydaktycznych. Wspólne przebywanie dzieci stwarza możliwości różnorodnych wzajemnych oddziaływań jednych dzieci na drugie. Powinno być już zapoczątkowane w dzieciństwie. Z reguły małe dzieci sprawne  i niepełnosprawne podchodzą do siebie bez uprzedzeń, otwarcie, nie muszą przezwyciężać dystansu i oporu, które często mają miejsce      u osób dorosłych.

   

          Dzieci młodsze odchodzą do siebie w sposób całościowo akceptujący. Wzajemnie na siebie oddziaływują. Przy współdziałaniu dzieci uczą się akceptacji siebie i innych takimi jakimi są, pomagają sobie wzajemnie. Nie ma ukrywania, udawania, nie ma mechanizmów obronnych. Ta oczywistość i naturalność reakcji wzmacnia zaufanie do siebie dzieci niepełnosprawnych  i pomaga im odnaleźć swoją tożsamość. Uczestnictwo        w życiu grupy rówieśniczej stymuluje rozwój dzieci niepełnosprawnych chroniąc je przed izolacją, dając szansę poznania siebie, docenienia swoich mocnych stron, wykształca u nich motywację i umiejętność pracy nad trudnościami, mobilizuje do wysiłku. Daje szansę przeżycia całej gamy uczuć związanych z życiem  i działaniem w społeczeństwie. Doświadczenie zdobyte w gronie zdrowych, prawidłowo rozwijających się dzieci, jest niezbędne w drodze do samodzielności, do opanowania licznych sprawności i umiejętności potrzebnych w późniejszym życiu, takich jak: mowa, sprawności manipulacyjne, sprawności ruchowe, poznawcze oraz doświadczenie emocjonalnie warunkujące pozytywny obraz samego siebie i dobre relacje  z otoczeniem.

       Dzieci zdrowe w naturalny i niewymuszony sposób uczą się właściwego stosunku do niepełnosprawnych rówieśników. Uczą się tolerancji, wrażliwości, otwartości na potrzeby innych, oraz akceptacji dla trudności innych ludzi, szacunku dla choroby i słabości. Kontakty z niepełnosprawnymi rozbudzają świadomość, że wszyscy ludzie mają równe prawa, choć mają różne możliwości, pomagają przełamać egoizm. Dzieci zdrowe stają się bardziej wrażliwe i wyczulone na potrzeby i problemy swych niepełnosprawnych rówieśników. Wspólna zabawa, nauka, rozmowy, spacery i posiłki budzą wzajemne zaufanie, zrozumienie i w konsekwencji pełną wzajemną akceptację. W przedszkolu rozwija się wspólnota, a wszyscy jej uczestnicy wzajemnie wzbogacają się, tworzy się podstawa kontaktów społecznych w późniejszym życiu.

   

  Na czym polega wyjątkowość placówki integracyjnej?

       Często obserwujemy w społeczeństwie strach przed niepełnosprawnością. A przecież niepełnosprawność nie jest chorobą zakaźną, nie można się nią zarazić.

       Ogromnie ważne jest kształtowanie prawidłowej postawy wobec osób niepełnosprawnych od wczesnego dzieciństwa – małe dzieci wolne są od uprzedzeń, przesądów, które istnieją w mentalności wielu dorosłych.

       W naszym przedszkolu dzieci pełnosprawne i niepełnosprawne poprzez wspólne zabawy, zajęcia, imprezy i wycieczki uczą się w sposób naturalny oraz spontaniczny wzajemnej tolerancji, wyrozumiałości, szacunku, troski, odpowiedzialności, wsparcia, empatii. W ten sposób wychowankowie nabywają umiejętności społecznych, pełniej i wszechstronniej rozwijają swoją osobowość.

       Dziecko wychowujące się ze swoimi niepełnosprawnymi rówieśnikami jest osobą wrażliwą na potrzeby innych ludzi, mniej egocentryczną, nastawioną także na „dawanie”, a nie tylko „branie”. Niepełnosprawny przedszkolak funkcjonując wśród dzieci zdrowych jest bardziej samodzielny, uczy się przez obserwację, lepiej się komunikuje, wykazuje większą sprawność fizyczną oraz intelektualną.

       Wszyscy nasi nauczyciele i specjaliści starają się niwelować skutki niepełnosprawności, poprzez stymulowanie rozwoju dzieci i stwarzanie warunków do optymalnego funkcjonowania.